Drie bijzondere exposities in Museum ’t Ald Slot in Wergea.

Drie bijzondere exposities in Museum ’t Ald Slot WERGEA - Museum 't Ald Slot in Wergea heeft deze zomer een aantal bijzondere exposities.

De eerste expositie betreft de zeer bekende onderwijshervormer Johannes Henricus Nieuwold, gebo­ren in 1737 te Gerkesklooster en als predikant Wergea binnengeko­men in het jaar 1772. Hij was het die het onderwijs een zeer grote dienst heeft bewezen door in die tijd met een nieuwe onderwijsme­thode te komen die het leren lezen en schrijven bevorderden. Maar ook op het gebied van landbouw was hij zeer goed onderlegd. Hij leerde de boeren nieuwe gewas­sen te verbouwen en met bemes­ting om te gaan. Daardoor bracht hij vaart in de ontwikkeling van verbouw van gewassen en het bewerken daarvan. Men zou dit economische vooruitgang kun­nen noemen. Naast zijn tentoon­gestelde onderwijsmethode heeft het museum ook een replica van het gedenkwaardige monu­ment op ware grootte die in 1854 door de onderwijzersvereniging in de Ned. Hervormde Kerk werd aangebracht. Later is deze steen verplaatst en is thans te vinden in de lagere school van het dorp Wergea. Nieuwold was de ontwerper van een leermiddel dat tot in het begin van de twintigste eeuw op scholen in gebruik is geweest. Dat was het letterrad voor het eerste leeson­derwijs. Vaak waren dat zelfver­vaardigde modellen, waarvoor tekeningen in pedagogische hand­boeken verschenen. In het muse­um staat ook zo'n letterrad. De tweede expositie betreft een uitstalling van boeken, geschre­ven of bewerkt door DS. Reinder Jacobus de Stoppelaar, ook al een predikant uit Wergea, maar dan uit de periode 1911 t/m 1938. Hij stu­deerde theologie in Leiden. In 1900 werd De Stoppelaar predikant in de gemeente Oost- en West Grafdijk, een plaatsje gelegen tussen Alkmaar en Purmerend. In 1901 trouwde De Stoppelaar in Haarlem met Maria Jacoba de Lang. Uit dit huwelijk werden vier dochters ge­boren. In 1911 werd De Stoppelaar predikant van de doopsgezinde ge­meente te Wergea. Het gezin betrok in Wergea de pastorie aan de Leeuwarderweg, nr. 61.

 

In zijn Wergeaster periode (1911 - 1938) schreef ds De Stoppetaar vijftien boeken. In museum 't Ald Slot zijn ze bijna allemaal te zien. (Foto: Pier van der Heide).

Hier schreef hij zijn schetsen over de hem omrin­gende natuur. Geldelijk gezien was zijn ambt geen vetpot. Naast zijn secretariaat voor de doopsgezinde gemeente te Akkrum en bankier van de Boerenleenbank in Wergea gaf vooral het schrijven voor de doopsgezinde gemeente meer fi­nanciële armslag. Door zijn grote verbondenheid met de natuur zal het schrijven hierover hem zeker ook veel vol­doening hebben gegeven. Via zijn zwager Ernst de Lang, die hoofd­redacteur van 'Het Vaderland' was, kon hij artikelen publiceren. Vanaf 1914 werden deze schetsen geplaatst in de zondagse editie van deze krant.

 

De vitrine met de expositie van onderwijshervormer Johannes Henricus Nieuwold. (Foto: Pier van der Heide).

Ze sloegen aan bij het publiek. En in 1921 werd derhalve een bundel 'met een keus uit de schetsen van den schrijver' door Haga uitgegeven. Zijn eerste boek krijgt als titel 'waar de greiden groenen en de wateren klotsen'. Een ander familielid was eveneens bij deze en latere uitgaven betrokken: Georg Rueter, gehuwd met Gerarda de Lang, een zuster van De Stoppelaar en zijn vrouw, verzorg­de de banden van de eerste vier bij Haga uitgegeven boeken. In zijn Wergeaster periode zagen vijftien boeken het licht en werden twee boeken van Herman Löns door hem vertaald. In 1938 bereikte De Stoppelaar de 65-jarige leeftijd en vroeg hij zijn emeritaat aan. Hij be­sloot van toen af wat rustiger aan te doen. Nadat hij op 30 oktober afscheid van de doopsgezinde ge­meente in Wergea had genomen, vertrok hij naar Enschede, waar een dochter van hem woonde. Nog altijd mogen de boeken van R.J. de Stoppelaar zich verheugen in een grote belangstelling. De interesse is er vooral bij natuur­liefhebbers en bewoners van het gebied dat hij heeft beschreven, namelijk. Warga(Wergea), Warstiens, Earnewoude(Earnewald) en Grouw(Grou). De bedoelde boe­ken worden zo langzamerhand schaars.

Door de werkgroep Warga oud en Warga Nieuw is destijds een bibliografie verschenen. Hierin is een zo volledig mogelijk overzicht weergegeven van zijn werkzaam­heden als schrijver voor diverse dagbladen en de verschenen boekuitgaven dan wel het vertaalwerk dat hij heeft verricht. Wist u dat hij de aanzet heeft gegeven tot de op­richting van het Fryke Gea? Kort­om een indrukwekkende prestatie van wat een persoon heeft voort­gebracht. Voor belangstellenden, naar ook voor boekverzamelaars is dit een gelegenheid om kennis te nemen van wat hier aan boeken van de Stoppelaar is uitgestald.

De derde expositie betreft weefwerk van Lien Huizing-Zwerus uit Heerenveen. Haar weefwerk be­staande uit wandkleden en papier­weefsels. Al jong werd Lien Huizing-Zwerus meegenomen door haar ouders naar musea waar ze vooral werd aangetrokken tot weefgetou­wen. Al op de kleuterschool deed ze niets liever dan matjes vlechten. Ook thuis weefde ze al jong kleedjes voor de poppenkamer en das­sen voor haar poppen. Dat over­ging op weven op een weefraam en later een weefgetouw. Zij volgde lessen op de kunstacademie in weven, kunstgeschiedenis, kleu­renleer etc. en was dertig jaar lid van de Weefkring Deventer, later Weefkring Heerenveen. Zij weefde jassen, sjaals, wandkleden, vloer­kleden, theedoeken, tafellopers enz. Door haar cursus kleurenleer begon in haar weefwerk de kleu­ren in plaats van technieken een steeds grotere plaats in te nemen. Ook het papierweven begon haar te interesseren en zij weefde dan ook veel schilderijen van papier. Haar eerste papierweefsel was het Ald Slot te Wergea waar eens haar voorouders hebben gewoond. Zij hoopt nog vele jaren te weven.

Bovenstaande exposities zijn te zien in Museum 't Ald Slot tijdens openingstijden: woensdag tot en met zondag van 14.00 tot 17.00 uur.

(bron: Mid Frieslander dinsdag 24 juli 2007 wmm)