Neiskaaie

In pear jier ferlyn waard ik op in waarme midsimmerdei roppen by in kealderij. In rier wie oan ‘t fersmiten, it kealtsje wie al dea en der wie net al te folle romte yn ’t bunt. Net echt in fris putsje yn de hjitte fan dy dei. Ik haw altyd lange plastykwanten oan om mysels te beskermjen yn soksoarte sitewaasjes. De boer stie de sturt fan it rier te hâlden en wy wiene noch yn de lisboks doe’t Klaas om ‘e hoeke kaam. Klaas is it âldste soantsje fan de boer en hat syn mûle op it goeie plak sitten. Hy stelde himsels oan my foar mei: “ik kin it hurdste drave fan de hiele klasse”. No, dat fernuvere my neat, want syn heit kin ek wakker hurd rinne. Soks skaait faaks nei. Ik mei graach efkes hûntheie en fuorre Klaas in bytsje. Syn heit gniisde der om. Mar myn oandacht hearde by de ko te wêzen, ek al wie it keal al dea. Ik besleat om mei it hiele spul nei bûten te gean yn ‘e greide njonken de pleats. Dan koene wy it bist dellizze en sels ek skjin sitte. Ik soe it wol net droech hâlde mei alline wanten oan en dêrom luts ik de boppeklean út. Klaas beseach my en begûn ôfwaaid praat oer ‘titsjes’. Dat kaam him op in skrobbearring fan syn heit te stean.

Doe sette it hiele spul nei bûten ta. Wy leine mei in lang tou it rier op har rjochter side del midden yn it lange gers en ik begûn it bunt wat op te rekken mei hannen fol glydmiddel. Dernei die ik toutsjes oan de foarpoaten fan it deade keal mei ferloshoutsjes oan it ein en begûnen de boer en ik stadichoan te lûken. Wy leine langút achter it rier en it swit rûn ús by de holle del. Klaas hie him efkes stil holden mar seach de swierrichheid fan dit gefal. Hy krige ek troch dat it keal net mear libbe en frege wêrom it dea gongen wie. Ik lei mei in fjoerreade holle fan de ynspanning út dat it rier fierstente gau oan ’t kealjen wie. Doe waard er suver lulk: “wêrom lûke jimme der dan oan; bliuw der dochs ôf!” , wie syn konklúzje. Ik koe prate wat ik woe, ik krige it Klaas net foar it ferstân dat it wier net oars koe. Hy draaide him om en sette ôf nei de pleats, dravend, sa ‘t hy altyd wend is.

Mei in protte muoite krigen wy it deade kealtsje der ôf. Wy wiene dweiltrochwiet fan ‘t swit en it rier wie ek út ‘e liken. Wy brochten har in pear amers fol wetter en dat die har goed. Doe sels wat opknappe ûnder de kâlde kraan, súver noflik. Ik joech de boer wat medisinen foar neibehanneling fan de ko en luts noch in bloedmûnster foar de sûnenstsjinst foar bisten. Ik sammele myn attributen en woe ôfsette. Achter op it hiem seach ik Klaas op ‘e skelter. Hy wie de alteraasje al wer fergetten, sa like it. Hy wie drok dwaande syn suske te narjen en dy raasde omraak. Soks wie ik net wend fan Klaas syn heit. Dat is in tige ynnimmend en noflik persoan en sil noch gjin mich kwea dwaan. No wie Klaas syn pake wol ris wat dreech, sa wist ik út ferhalen. En neffens myn eigen skoanheit skine minne eigenskippen faaks in generaasje oer te slaan en sa dochs noch nei te skaaien. En de froulike line lit ik dan no foar it gemak mar hielendal efkes bûten beskôging.

Overerven

Het is al weer een paar jaar geleden dat ik op een hete midzomerdag werd geroepen bij een koekalverij. Een vaars was bezig te verwerpen. Het kalfje was al dood en er was bar weinig ruimte in de geboorteweg. Niet bepaald een fris klusje in de hitte van die bewuste dag. Ik draag altijd lange plastic handschoenen in dergelijke situaties om mezelf te beschermen. De boer hield de staart van het dier vast en we stonden nog in de ligboxstal toen Klaas binnen kwam. Klaas is het oudste zoontje van de boer en zeker niet op zijn mondje gevallen. Hij stelde zichzelf aan mij voor met de mededeling dat ie de snelste van de klas was. Dat verwonderde me geenszins want zijn vader kan ook bijzonder hard lopen. Zoiets is vaak erfelijk. Ik ben altijd in voor een grapje en begon Klaas wat uit te lokken. Dit tot vermaak van zijn vader.

Het moederdier had echter mijn aandacht meer dan nodig, ook al was haar kalfje dood. Ik besloot de actie buiten voort te zetten in de wei naast de boerderij. Dan konden we het dier in het gras neerleggen en onszelf bovendien ook wat schoner neervlijen. Ik vreesde dat de handschoenen niet afdoende zouden zijn om het droog te houden en trok mijn shirt uit. Klaas bekeek mij en begon een raar verhaal over ‘tietjes’. Zijn vader vermaande hem echter onmiddellijk. We gingen gezamenlijk naar buiten toe. Met een lang touw snoerden we de vaars neer op haar rechter zij in het lange gras en met flink wat glijmiddel begon ik de schede op te rekken. Vervolgens heb ik verlostouwtjes aangelegd aan de voorpootjes van het dode kalf en langzaam begon ik met de boer hangend aan de verlosstokjes de zaak wat op spanning te brengen. Samen lagen we languit achter de vaars en het zweet gutste van ons gezicht. Klaas had even zijn mond gehouden maar begon het probleem van deze situatie in te zien. Hij besefte tevens dat het kalfje niet meer leefde en vroeg waarom het dood was gegaan. Met een rood aangelopen gezicht van de inspanning begon ik uit te leggen dat de vaars eigenlijk nog niet uitgerekend was. Toen werd Klaas zowaar kwaad. Wat we wel niet dachten om dat kalf eruit te trekken! We moesten meteen stoppen en het laten zitten, zo concludeerde hij. Ik kon praten als brugman, ik kreeg het Klaas niet aan zijn verstand dat het echt niet anders kon. Hij maakte rechtsomkeert naar de boerderij. In draf, zoals hij gewoon is. Met veel moeite werd het moederdier verlost. De boer en ik waren doornat van het zweet en ook de vaars was volledig uitgeteld. Ze deed zich tegoed aan een paar emmers water die we haar brachten. Vervolgens zelf een beetje opgefrist onder de koude kraan, lekker! Ik verstrekte de boer wat medicijnen om de koe na te behandelen en trok nog een bloedmonster voor de gezondheidsdienst voor dieren. Ik verzamelde mijn attributen en wilde weer vertrekken.

Ik zag Klaas op het erf op z’n skelter gaan. Hij was druk bezig z’n zusje te sarren en die schreeuwde moord en brand. Zulk gedrag kon ik niet thuisbrengen bij de vader van Klaas. Deze innemende persoonlijkheid is zo gemakkelijk in de omgang en zal nog geen vlieg kwaad doen. Nu had ik ooit gehoord dat de grootvader van Klaas vroeger nog wel eens wat lastig placht te zijn. Volgens mijn schoonvader overerven alle slechte eigenschappen door een generatie over te slaan. En de vrouwelijke lijn laten we nu dan voor het gemak even helemaal buiten beschouwing.  

Bron: Menno J.Wiersma, Bistedokterspraktyk Grou-Reduzum